Teknoloji Çağında Anne Baba Olmak

Teknoloji ilerledikçe ve yaşamımızdaki ekran sayısı çoğaldıkça bunu yönetmek hem bizler hem de çocuklarımız için oldukça tartışılan bir konu haline gelmeye başladı. Sosyalleşmek, sosyal ortamlara ayak uydurmak, sosyal bir topluluğun içerisinde deneyimleyerek yaşamak ve öğrenmek özellikle okul öncesi yaş grubunda gelişimin önemli bir parçası. Ulaşılması kolay olan ve evlerimize her geçen gün daha da çeşitlenerek giren teknolojik aletlerin çocukların yaşayarak öğrenme ve sosyalleşme deneyimlerini kısıtladığını söyleyebiliriz. Bunun sonucunda fiziksel, sosyal, psikolojik olmak üzere aileler bir çok problemle karşılaşmakta ve bu problemlerin yaşanmaması ya da ortadan kalkması için çözüm yolları aramaktadırlar. Yaşadığımız dijital çağda hayatımızdan teknolojik aletleri çıkarmamız pek mümkün değil. Sınırlı ve kontrollü kullanıldıkça teknolojinin insan hayatına getirdiği sayısız faydaları var. Ancak gelişim çağındaki çocukların iç denetimi yeterli olmadığından ebeveynlerin bu konuda yol göstermesi lazım. Dolayısıyla teknolojiyi doğru yönetmeyi öğrenmemiz ve çocuklara da öğretmemiz gerekiyor.

Dijital çağda yaşayan anne-babalar olarak, çocuklarımızı teknoloji konusunda nasıl yönlendirebiliriz?

Amaç teknolojik aletleri yasaklamak değil uygun kullanımını sağlamak olduğuna göre bu konuda da bilinçlenmek ve araştırma yapmak ebeveynlerin sorumlulukları arasındadır. Öncelikle çocuğunuzun dijital dünya ile ilişkisini gözden geçirmenizde fayda var. Gözden geçirirken şu üç soruyu sormakla başlayabilirsiniz.

1. İçerik: Çocuğum dijital medyada seyrettiklerinden ya da dijital ortamda oynadıklarından ne öğreniyor?
2. Kapsam: Çocuğum teknolojik aletleri günlük hayatında ne kadar kullanıyor? Kullanımı yemek, uyku ve ders çalışma düzenini etkiliyor mu?
3. Etki: Çocuğum bu durumdan nasıl etkileniyor? Örneğin, davranış değişiklikleri ya da uygunsuz davranışlar sergiliyor mu, dikkat ve konsantrasyon problemleri yaşıyor mu, sosyal ilişkilerinde zorlanıyor mu vb.

Bu soruları cevapladıktan sonra, teknolojiyle beraber nasıl sağlıklı ve dengeli bir yaşam sürebiliriz, bu konuda bilgi sahibi olmak lazım. Son yıllarda yapılan araştırma sonuçlarına bakıldığında dikkat etmeniz gereken noktaları aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

• Çocuğunuzla teknolojik olarak etkileşimde bulunun. Teknolojinin de iletişimin bir yolu olduğunu göstermek için bunu bir araç olarak kullanabilirsiniz. Örneğin, televizyon izlerken onunla beraber izleyip seyrettikleriyle ilgili sorular sorabilirsiniz. Oynadığı oyunları anlamaya çalışıp eğer ilginiz varsa onunla beraber oynayabilirsiniz.
• Teknolojik aletlere gereğinden fazla harcama yapmayın. Bu konuda sınırlarınız olduğunu bilsinler ve sabretmeyi öğrensinler.
• Çocuklarınıza teknoloji yoluyla elde ettiği bilgiyi sorgulamayı, doğru ve güvenilir bilgiye nasıl ulaşacaklarını öğretin.
• Teknolojiyi hayata geçirmenin yollarını arayın. Sağlıklı beslenme, eleştirel düşünme vb. hayat becerilerini destekleyen oyunlar araştırın.
• Çocuğunuzun yaşına ve zihinsel/duygusal gelişim özelliklerine göre oyun ya da uygulamalar seçin. Başka oyunlar indirmediğine ya da uygunsuz içerikli sitelere girmediğinden emin olun.
• Dijital okur-yazarlık hakkında okuyun, öğrenin, çocuklarınıza model olun. Teknolojiyi akıllı ve bilinçli kullanmayı öğretin.
• Teknolojik aletleri çocuğunuzun kullanmasını istemediğiniz mekan, zaman ve ortamlarda siz de kullanmayarak ona model olun. Örneğin; yemek masasında cep telefonunuza bakmayarak bunun önemini model olarak çocuğunuza aşılayabilirsiniz.

10 adımda dijital dünyada nasıl ebeveyn olunur?

1. Dijital aletleri uygun kullanan anne baba modeli olun.
2. Sınırlarınızı çocuğun yaşına, kişiliğine, özel durumlarına göre ayarlayın.
3. Gördüğünüz olumsuz etkileri görmesini sağlayın.
4. Çocuğunuza sınırlamalarınızın nedenlerini anlatın.
5. Kendisinden beklenen sorumluluk ve davranışları belirtin.
6. Gerçek yaşamını keyifli hale getirin.
7. Beklenen davranış ve tutumlarını takdir edin, oto kontrolünü geliştirmek için daha çok sorumluluk verin.
8. Sınırlarken, birlikte ortak gün ve zaman belirleyin.
9. Sanat ve sportif aktivitelere yönlendirin.
10. Çocukların kendilerini rahatlatmak ya da sıkıntılı durumlardan kaçmak için ekrana yöneltmelerine neden olacak durumlar varsa, bunları fark etmeye çalışın.