Çocuklar bir çok sebepten ötürü ağlama, öfke nöbetleri, inatlaşma vb. yetişkinler için zorlayıcı olabilecek davranışlarda bulunabilirler. Çocuklar açısından bakıldığında, duyguları anlamanın, anlamlandırmanın ve yoğun duygularla baş ederek o anlarda davranışlarını kontrol edebilmelerinin yetişkinler kadar kolay olmadığını bilmeliyiz. Yetişkinler de birçok zaman davranış kontrolünde oldukça zorlanıyorken, çocukların zorlandığı anlarda sakinleşmek ve yaşadıklarını anlamlandırabilmek için yetişkinlerin rehberliğine ihtiyaç duyabilirler. İşte bu noktada biz yetişkinlerin, çocuklara nasıl yardımcı olabileceklerini bilmek çok faydalı olacaktır.
Elbette ki, çocukların vermiş oldukları tepkiler, yetişkinlerin tepkilerine paralel olarak şekillenmektedir. Bu sebeple öncelikle ebeveyn yada eğitimciler olarak bizlerin kendimizi anlamaya ve duygu farkındalığı ve davranış yönetimi becerisine sahip olmamız çok önemlidir. Özellikle hangi durumlarda zorlandığınızı ve o anlarda aklınızdan geçen düşünceleri keşfetmek ve farkına varmak, böylesi bir kazanım için her zaman ilk adım olmalıdır. Bu şekilde davranabilmek kesinlikle kolay bir şey değildir. Ancak hem çocuklarınız hem bir eğitimci iseniz öğrencilerinizle doğru iletişim kurabilmeniz de şart olan bir unsurdur. Öncelikle çocukları hangi durumlarda zorlandıklarına bir bakalım;
Stres kaynakları:
- Temel ihtiyaçlarının karşılanmıyor olması
- Benmerkezci olmaları
- Şiddete tanık olma
- Başkaları tarafından kontrol edilme
- Cezaların öfke ve incinmeye neden olması (“Git odanda ağla” demek de bir cezadır ve çocuğu sevgiden mahrum bırakmadır.)
- Acele ettirilen çocuk sendromu
- Sağlıklı sınırların olmaması
- Tutarsız davranışlar
- Her türlü değişim (taşınma, boşanma, yeniden evlenme, okul değişimi, bakım verenlerin değişimi vb.)
- Travmaların küçüklükte iyileşememesi vb.
Tüm bunların yanında gün içinde hissettikleri duyguları biriktirip eve geldiklerinde, kendilerini en çok güvende hissettikleri kişilerin yanında önemsiz görebileceğiniz bahaneler bulup ağlayabilirler. Bu durum aslında o an değil önceki yaşadıklarının birikimi sonucu geldikleri bir ruh halidir. Sadece biriktirdiği stres ve yaşadığı travmaları boşaltmak için ağlamaya ihtiyacı var. Bu durumda, “neden ağlıyorsun” yada “bunun için mi ağlıyorsun” demek yerine ağlamalarına izin vermek ve rahatlamalarını sağlamak en doğru çözüm olacaktır. Belkide o anda sadece ağlamaya ve yanınızda olduğunu, güvende olduğunu hissetmeye ihtiyaçları vardır. O anda yapacağınız her türlü sözel yönlendirmenin faydasız olabileceğini bilmelisiniz. Çünkü sözleriniz ona ulaşmayacaktır ve sizde bu durumda hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz.
Peki böylesi bir durumda nasıl davranmak doğru olacaktır?
-
- Zor duygular yaşayan çocuğunuza/öğrencinize sarılıp tensel temasta bulunabilirsiniz. Eğer sarılmak istemiyorsa ona sakin bir ses tonuyla “ben senin yanındayım ve sana destek olmak için her zaman buradayım.” diyebilirsiniz.
- “Evet şu anda şuanda bu yaşadığın seni çok kızdırdı/üzdü.” vb cümlelerde duygusunu aynalayabiliriz.
- Çocuğunuz kadar kendi ihtiyaçlarınızın da karşılandığından emin olmaya çalışın. Siz kendi ihtiyaçlarınızı karşılayamamış iken tahammül sınırlarınız oldukça az olabilir. Küçük de olsa kendinize vakit ayırmaya çalışın. Çocuğunuzun ihtiyaçları tabii ki önemli ama siz kuvvetli olmadan onları desteklemeniz oldukça zor olabilir.
- Eğer ki zor durumlarda bu güne kadar doğru bir yol izlemediğinizi düşünüyorsunuz. Lütfen kendinize karşı şefkatli olun. Tüm insanlar zorlanıyor ve hatalar yapıyor. Yalnız değilsiniz. Her zaman sabırlı ya da anlayışlı olamazsınız. Siz robot değil, insansınız.
Mükemmel bir ebeveyn / eğitimci olmaya çalışmayı bırakın. Yeri geldiğinde kahkahalarla gülmeyi, bol bol saçma oyunlar oynamayı, anlamsız cümleler kurmayı ihmal etmeyin.
